Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός στην Ελλάδα: Προοπτικές και Στρατηγικές

Η Εθνική Χωρική Στρατηγική για τον Θαλάσσιο Χώρο (ΕΧΣΘΧ) αποτυπώνει για πρώτη φορά τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (ΘΧΣ) της χώρας μας, μέσω μιας πρωτοβουλίας που αναλήφθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και άλλα συναρμόδια Υπουργεία. Η δράση αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς εισάγει κανόνες για την οργάνωση του θαλάσσιου χώρου, επισημαίνοντας τις αρχές που θα διέπουν τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις ελληνικές θαλάσσιες ζώνες.

Ο ΘΧΣ αποτελεί ένα συνολικό χωροταξικό πλαίσιο, αναγκαίο για την ανάπτυξη της γαλάζιας και κυκλικής οικονομίας. Αποτυπώνει τις επιτρεπτές ανθρώπινες δραστηριότητες σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την προστασία του περιβάλλοντος. Η προσέγγιση που ακολουθείται στην εκπόνηση της ΕΧΣΘΧ αποτελεί σύνθεση διαφορετικών παραμέτρων: κοινωνικών, οικονομικών, ενεργειακών και περιβαλλοντικών. Στόχος είναι η επίτευξη αλληλένδετων στόχων, όπως η κλιματική ανθεκτικότητα, η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και η βελτίωση των θαλάσσιων μεταφορών.

Οι Υπουργοί Εξωτερικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Γεραπετρίτης και Σταύρος Παπασταύρου αντίστοιχα, παρουσίασαν τη σημασία αυτού του σχεδιασμού, επισημαίνοντας τη λεπτομερή οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών της χώρας, η οποία υλοποιεί τη διεθνή υποχρέωση που πηγάζει από την Οδηγία 2014/89/ΕΕ και από τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου.

Κατανόηση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού

Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) αποτυπώνει τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις ελληνικές θαλάσσιες ζώνες με γνώμονα την περιβαλλοντική προστασία. Προσδιορίζει προτεραιότητες και συμβατότητες, προάγοντας τη βιώσιμη ανάπτυξη και την εκμετάλλευση των θαλάσσιων πόρων. Η διαδικασία σχεδίασης του ΘΧΣ είναι σύμφωνη με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και τις διεθνείς συμφωνίες σχετικά με τη θάλασσα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν θίγονται τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών-μελών κατά την εφαρμογή αυτής της οδηγίας.

Στρατηγικοί Στόχοι και Αναγκαιότητα

Η οργάνωση του θαλάσσιου χώρου επιδιώκει τη βιώσιμη αλληλεπίδραση των χερσαίων και θαλάσσιων δραστηριοτήτων. Σκοπός είναι η προστασία του περιβάλλοντος και η στήριξη βιώσιμων πρακτικών. Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει δράσεις όπως η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, η ενίσχυση των θαλάσσιων μεταφορών και η αναβάθμιση των ενεργειακών πόρων. Με τον ΘΧΣ, παρέχεται δυνατότητα συντεταγμένης οριοθέτησης των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, διευκολύνοντας έτσι την ανάπτυξη βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας.

Χρόνικες Επιπτώσεις και Μελλοντικές Προοπτικές

Η κατάθεση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού επισημαίνει τη σημασία του ως εργαλείο αξιοποίησης των θαλασσίνων πόρων, ενισχύοντας παράλληλα τη μακροπρόθεσμη στρατηγική της χώρας. Η χωρική οργάνωση έχει αναγκαία κίνηση και στην ενίσχυση διασυνοριακών συνεργασιών. Η διαδικασία αυτή προήλθε από μακροχρόνιες διαβουλεύσεις με φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, κοινωνικές οργανώσεις και τοπικούς πληθυσμούς που θα επηρεαστούν.

Η κομβική σημασία του ΘΧΣ ενισχύεται από την επέκταση της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, η οποία καταγράφεται για πρώτη φορά σε επίσημο ρυθμιστικό κείμενο της ΕΕ. Η υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδιασμού ενισχύει τις ευρωπαϊκές στρατηγικές και αποτυπώνει τη θέση της Ελλάδας στον παγκόσμιο χάρτη βιοποικιλότητας και φυσικών πόρων.